TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı Selma Güder, ziraat mühendislerinin mesleki önemine ve tarım sektöründeki sorunlara dikkat çekti. Türkiye’de tarımın geçmişte dünya genelinde en güçlü dört ülke arasında yer aldığını ancak bugün zor günler yaşandığını belirten Güder, 2024’ün zorlu geçtiğini, 2025’in ise daha da sıkıntılı olacağını öngördüklerini ifade etti.
Güder, Eskişehir’de yaklaşık 1000 ziraat mühendisinin görev yaptığını belirterek, şu ifadeleri kullandı:
“Eskişehir’de bizim şubemize üye 600 civarında ziraat mühendisi var. Genel olarak baktığımızda, Eskişehir’de özel sektör, kamu ve akademi dahil olmak üzere toplamda 1000-1200 civarında ziraat mühendisi bulunuyor. Ortalama 1000 diyebiliriz. Bu mühendisler çeşitli sektörlere dağılmış durumda.
Ne yazık ki mesleğimiz, son yıllarda tarım sektörünün ülkemizde geldiği durumu da göz önünde bulundurursak, itibarsızlaştırıldı. Oysa geçmişte tarım alanında Türkiye, dünya genelinde ilk dört ülke arasında yer alıyordu. Ancak bugün tarım ve ziraat mühendisliği zor günler yaşıyor. 2024 yılının zorlu geçeceğini öngörüyorduk ama 2025 daha da sıkıntılı olacak gibi görünüyor.
Bu durum ziraat mühendislerini daha da önemli bir konuma getiriyor. Tarım ve çiftçilik birbirini tamamlayan bir yapıdadır ve ziraat mühendisleri de bu sistemin ayrılmaz bir parçasıdır. Burada sadece sayıdan bahsetmek yeterli değil, kalite de büyük önem taşıyor. Bu yüzden ziraat mühendisliği eğitiminin başladığı yer olan fakültelere kadar uzanan bir değerlendirme yapmamız gerekiyor.
Şu anda ülkemizde yaklaşık 50 civarında ziraat fakültesi bulunuyor. Bu fakültelerin uygulama alanlarının genişletilmesi, öğrencilerin teknik bilgiyle donatıldıktan sonra sahada deneyim kazanmaları sağlanmalıdır. Öğrenciler, staj ve uygulamalı dersler kapsamında araziye çıkmalı ve tarımsal çalışmaları sahada deneyimlemelidir. Ayrıca, ziraat fakültelerinin uygun lokasyonlarda kurulması, öğrencilerin teorik bilgilerini pratikle pekiştirmeleri açısından büyük önem taşıyor.
Her yıl yaklaşık 4500-5000 öğrenci ziraat fakültelerinden mezun oluyor. Ancak kamuya yapılan atamalar yetersiz. KPSS ve ilgili bakanlıkların açtığı kadrolar, ülkenin ihtiyacı olan ziraat mühendisi sayısının çok altında kalıyor.
Eskiden ‘köy enstitüsü’ modeli vardı. Günümüzde ise her mahallede bir ziraat mühendisi olmalı. Tarım il müdürlüklerinde çalışan ziraat mühendisleri yalnızca masa başında değil, sahada, açık alanda görev yapmalı.
Bu şekilde, soframıza gelen ürünlerin üretim sürecinde pestisit kalıntısı olup olmadığı, ürünlerin sınır kapılarından neden döndüğü gibi konular daha iyi denetlenebilir. Ayrıca marketlerde tarihi geçmiş, sağlığa zararlı ürünlerin tespitinde de etkin bir rol oynarlar. Ziraat mühendisleri sahada daha aktif olursa, tarımsal ürünlerin kalite kontrolü ve güvenliği de artar.
Ziraat mühendislerinin hem kamu sektöründe hem de özel sektörde daha fazla istihdam edilmesi gerekiyor. Çalışma koşullarının iyileştirilmesi de büyük bir önem taşıyor. Akademik tarafta ise, öğrencilerin daha donanımlı yetişmesi için hem akademisyenlerin hem de uygulama alanlarının yeterli olması sağlanmalıdır.
Bilimsel temellerden uzak bir tarım yapıldığında büyük riskler ortaya çıkıyor. Tarımda geleneksel yöntemler yerine modern tarım tekniklerine yönelmek gerekiyor. 2025 yılının ilk çeyreğindeyiz ve hala geleneksel tarım yöntemleriyle hareket etmek, verim kaybına yol açıyor.
Birim alandan alınması gereken verimi sağlayamıyoruz. Kalite düşüyor, üretim azalıyor. Kullanılan gübre, tohum ve ilaçların doğru şekilde uygulanmaması, çiftçilerin maliyetlerini artırıyor. Örneğin, zararlı organizmalarla mücadelede çiftçiler, bilimsel bilgi eksikliği nedeniyle gereğinden fazla ilaç kullanabiliyor. Bu da ürünlerde pestisit kalıntısına neden oluyor.
Bu tür hatalar, üretim maliyetlerini artırırken, tüketicilere ulaşan gıdaların sağlığını da olumsuz etkiliyor. Tarımsal girdilerin yüksek maliyeti zaten büyük bir sorun. Bu maliyetleri düşürmek ve verimliliği artırmak için çiftçilerin ziraat mühendislerinden destek alması şart.”
