Eskişehir’in ilk yerleşim yeri olan Odunpazarı semtindeki Eskişehir Odunpazarı Evleri, oldukça uzun bir zaman önce Osmanlı Dönemi’nde yapılmıştır. Geleneksel Türk mimarisinin izlerini yoğun bir şekilde taşıyan bu evler Safranbolu, Beypazarı, Göynük gibi bölgelerdeki mimari motifler ile de benzerlik taşır. Odunpazarı Evleri’nin günümüze bu şekilde korunarak gelmesinde birkaç önemli etken vardır. Bunlardan biri, 1988 yılında Odunpazarı Tarihi ve Kentsel Sit Alanı olarak Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edilmiştir. Bir diğeri ise, 2006 yılında çıkan Odunpazarı Evleri Yaşatma Projesi ile koruma altına alınmıştır. Son olarak, 2012 yılında Unesco Dünya Mirasları listesine girmeyi başaran Odunpazarı, görülmeye değerdir.
Odunpazarı semti, Eskişehir’in güney kesimindeki tepelerin üzerine kurulmuştur. Osmanlıdan bu yana yapılan evlerin örneklerini taşıyan bu evlerin olduğu bölgede, dar sokaklar, kıvrımlı yollar ve çıkmaz sokaklar vardır. Evler ise ahşap süslemeli, bitişik düzenli ve cumbalıdır.
Odunpazarı evlerinin bölgesi ismini nereden alır?
Geçmiş dönemde köyde yaşayan insanlar geçimlerini sağlayabilmek amacıyla ağaç keserler ve yakacak odun yaparlar. Bu odunları satmak amacıyla kente gelen insanlar Yediler Parkı Meydanına bir pazar oluşturarak orada bu odunları satmaya başlarlar. O zamanki halkın bu bölgeye Odun pazarı demesinden günümüzdeki ismini alır ve bölgenin ismi Odunpazarı olur.
Odunpazarı’na yerleşim hikayesi
Nesilden nesle aktarılan hikayelerden biri olan Odunpazarı’na yerleşim hikayesinde Eskişehir tarihinde ilk Türk yerleşimi özelliğini gösteren Odunpazarı Bölgesi, Anadolu Selçuklu Sultanı ikinci Kılıçarslan’ın Miryokefalon Savaşı’nı Bizanslılara karşı kazanması ile başlamıştır. Eskişehir’in o zamanki ismi Dorylaion diye geçer. Bu şehre gelen insanlar yerleşim için Odunpazarı ile Porsuk Çayı’nın olduğu bölge yani Adalar arasında kalır. Her iki bölgeye de birer koyun ciğeri asan bu insanlar, ciğerlerin bozulma hızını izlerler. Odunpazarı bölgesine asılan koyun ciğeri diğer bölgeye göre daha geç bozulduğu için Odunpazarı bölgesine yerleşmeye karar verirler. Bu da Eskişehir’deki ilk yerleşim bölgesinin hikayesi olarak günümüze gelir.
Okuyunuz: Eskişehir Odunpazarı Nasıl Bir Yer?
Geçmiş Dönem Odunpazarı Evleri
Genellikle 1, 2 ya da 3 katlı yapılan bu evlerin dıştan görünümü cumbalı, ahşap süslemeli ve bitişik düzenli olarak yapılmıştır. Sokağa bakan pencerelerin olduğu kısımlar dışarı çıkıntılı ve önüne konsol konmuştur. Osmanlı örf, adet ve geleneklerinin izlerini taşıyan bu evleri, orijinaline uygun restorasyonla yapıldığı için günümüzde hala bu şekilde görebilirsiniz.
Eskişehir Odunpazarı Evleri iki tipten oluşur. Birinci tip evlerin girişleri sokak kısmında, bahçeleri ise arka kısımdadır. İkinci tip evlerde ise ev bahçe içine konumlandırılmıştır ve girişler bahçeden olur. Her iki tipteki evde de ortaya sofa yani odaların açıldığı geniş alan ve etrafında diğer odalar olacak şeklinde yapılmıştır. Birden fazla katlı yapılarda giriş kat depo, mutfak, ahır gibi amaçlar ile kullanılır, üst katlar ise yaşam alanını oluşturur.
Eskişehir Odunpazarı Evleri’nin renkleri ya beyaz ya da çivit mavisi, açık kırmızı gibi canlı renklerden oluşur ve pencere ve kapı kenarları kahverengidir. Bu görünümüyle gerçek bir sokağa değil de insan elinden çıkmış yağlı boya tablosuna bakıyormuş hissi uyandırır.
Günümüzde bu evlerin bir kısmı hala ev olarak kullanılırken bir kısmı ise müze, dükkân, butik otel, kafe gibi çeşitli amaçlarla kullanılır. Bunun dışında fotoğraf çekilmek için harika birer alan oluştururlar.
Odunpazarı Evleri ve bölgesinde gezilecek yerler
Tarih dolu Odunpazarı Evleri ve çevresi büyükçe bir turistik alan oluştururlar. Tamamen bu bölgeye adeta açık hava müzesi diyenler de vardır. Bu bölgede gezebileceğiniz yerleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kurşunlu Camii ve Külliyesi
- Atlıhan El Sanatları Çarşısı
- Anadolu Üniversitesi Eğitim Karikatürleri Müzesi
- Eskişehir Yılmaz Büyükerşen Balmumu Müzesi
- Çağdaş Cam Sanatları Müzesi
- Şelale Park
- Osmanlı Evi (Yeşil Efendi Konağı)
- Cumhuriyet Tarihi Müzesi
- Odunpazarı Modern Müze (OMM)
- Alaaddin Camii
- Arasta Çarşısı
- Şeyh Edebali Türbesi
- Lületaşı Müzesi
- Ahşap Eserler Müzesi
- Sıcak Cam Üfleme Sanat Stüdyosu
- Osman Yaşar Tanaçan Fotoğraf Müzesi ve Fotoğraf Evi
- Tayfun Talipoğlu Daktilo Müzesi
- Eskişehir Mevlevihanesi
- Kazan Tatarları Kültür Müzesi
- Eskişehir Ticaret ve Sanayi Müzesi (ETO Müze)
Odunpazarı Evleri'ne nasıl gidilir?
Eskişehir’e gelenler Odunpazarı Evleri’ni gezmek istiyorlarsa ve bu şehre tren ile gelmişler ise Gar’ın yakınındaki Anıt tramvay durağından ya da İsmet İnönü tramvay durağından sağa gidiş yönündeki Otogar yazan tramvaya binerek ve Atatürk Lisesi tramvay durağında inerek Odunpazarı Evlerine ulaşabilirler.
Eskişehir’e gelenler eğer otobüs ile bu şehre gelmişler ise otogarda indikten sonra hemen önündeki tramvay durağından sola gidiş yönündeki herhangi bir tramvaya binerek ve yine Atatürk Lisesi durağında inerek Odunpazarı evlerine ulaşabilirler.
Eskişehirliler genelde tramvay ve bisiklet kullanırlar ya da yürürler. Şehir çok büyük olmadığı için en fazla yarım saat içinde yürüyerek de Odunpazarı Evleri’ne gidebilirsiniz.
Okuyunuz: Eskişehir Kent Park Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Odunpazarı Evleri bölgesinde konaklama
Odunpazarı Evleri’ni gezip de çok beğenenler ya da sonraki gün Odunpazarı Evleri’ni gezecek olup yakında konaklamak isteyenler, aşağıda listelediğimiz otellerden birinde kalarak Odunpazarı Evleri’ne en yakın mesafede konaklayabilirler.
- Arslanlı Konak Otel
- La Vie Konak Otel
- Abacı Konak Otel
- Tasigo Eskişehir
- Paşa Konağı Otel