ESKİ Genel Kurulu’nda konuşan Eskişehir Büyükşehir Belediyesi AK Parti Grup Başkanvekili Ahmet Sivri, 2024 yılı faaliyet raporuna ilişkin detaylı açıklamalarda bulundu. Sivri, kuruma dair mali, idari ve teknik birçok başlıkta tespit ve eleştirilerini meclis kürsüsünden dile getirdi.
“Genel Müdürlüğümüzde yıl sonu itibariyle 288 memur personel, 90 daimi işçi personel, 3 sözleşmeli personel, Espark Eskişehir Park Bahçe Peyzaj Temizlik A.Ş.’ye bağlı 714 şirket personeli olmak üzere toplam 1.095 personelin görev yaptığı, 2023 yılına göre memurda 4 artış, daimi işçide 19 azalış ve şirket personelinde 7 artış ile hizmet sunulduğu anlaşılmıştır.
2023 yılına göre içme suyu arıtma tesislerinde, atık su arıtma tesislerinde, şehir merkezi şebeke sistemi depoları ve kapasitelerinde 2024 yılında bir değişim olmadığı,
2024 yılında 1 adet ekskavatör, 1 adet beko loderin satılarak 2 adet yükleyici alındığı, özel amaçlı 5 adet taşıtın alındığı, yine 6 adet pick-up, 1 adet kamyon alınarak 1 adet kamyonetin satıldığı tespiti yapılmıştır.
2023 yılında 417.831 adet olan toplam abone sayısının 2024 yılında 10.023 adet artış ile 427.854 aboneye ulaştığı, bunun yanında 2023 yılında 28.388.757,99 m³ olan tüketimin 2024 yılında 40.195.101,60 m³’e çıktığı anlaşılmıştır. Abone sayısında 10.023 artışa karşın 11.806.343,81 m³’lük tüketim artışını cidden sorgulanması gereken bir tüketim miktarı olarak görüyoruz. 2023 yılına göre tüketim miktarında görülen %41,59’luk artışın nerelerden kaynaklı olduğu anlaşılmakta beraber (resmi kurumlar), bugüne kadar bu kaçak kaybın sorgulanmamasını kayda değer buluyoruz.
2024 yılı içerisinde 433.310 çağrıdan 185’inin Çağrı Merkezi tarafından cevaplandığı, 157.390 adet gelen çağrının Mobil Arıza Takip Sistemi ile ilgili, 205.178 çağrının arıza durumlarıyla ilgili bilgilendirme, 70.742 çağrının ise su kesintileri yaşanan bölgelerin bilgilendirilmesi olduğu anlaşılmıştır. Arızalardan kaynaklı bu çağrıların çokluğu, sistemin ciddi alarm verdiğini ve yenilenmesi gerektiğini göstermektedir.
Faaliyet raporunda, kurumun İhale Şube Müdürlüğü faaliyetleri kapsamında 2024 yılında 87 ihale yapıldığı, bunun 14 adedinin iptal edildiği, toplam ihale bedelinin 679.548.189,70 TL + KDV olduğu bilgisine yer verilmesine karşın, kurum adına düzenlenen denetim raporunda ise 89 ihalenin olduğu, 16 ihalenin iptal edildiği ve ihale bedellerinin toplam 685.695.049,70 TL + KDV olduğu yazıldığı görülmüştür. Kurumca meclisin bilgilendirilerek konuya açıklık getirilmesini talep etmekteyiz.
Daire başkanlıklarının toplam ödenek kullanma yüzdelerinin olumlu olmasına karşın, Planlama Yatırım ve İnşaat Daire Başkanlığının toplam 326 milyon TL ödeneğin 276,2 milyon TL’sini kullanması ise kayda değer görülmüştür.
1 m³ arıtılmış su için tüketilen enerji miktarının yıllar itibariyle düşerek 2024 yılında 0,307’ye kadar gerilemesi kurum adına olumlu bulunmuştur.
Planlama Yatırım ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından 2022 yılında 88.713,79 m, 2023 yılında 57.155,58 m, 2024 yılında ise 47.757,66 m kanalizasyon, içme ve kullanma suyu, yağmur suyu çalışması yapıldığı görülmüştür. Özellikle yağmur suyu çalışmaları 2023 yılına göre 2024 yılında üçte bir oranında azalmıştır. Yağmur suyu hattı çalışması altında Vişnelik, Akarbaşı ve bazı mahallelerde yapılan çalışmalar bir an önce tamamlanarak vatandaş tozdan, çamurdan kurtarılmalıdır.
2024 yılı yatırım programında yer alan 371 milyon 773 bin TL yatırım tutarlı 18 adet projeden hangilerinin gerçekleştirildiğini kurum yetkililerinin meclise bilgi vererek tek tek anlatmasını beklemekteyiz.
2020-2024 Stratejik Planı’nda belirlenen 7 stratejik amaç, 25 hedef, 67 performans göstergesinden, 3’ünde 2024 yılında hiç faaliyet yapılmadığı, 64 performans göstergesiyle stratejik plan üzerinde çalışıldığı görülmektedir. Bu göstergelerden 16’sının hedeflenen değerin çok üstünde seyrettiği, bazı göstergelerin ise hiç gerçekleştirilmediği ya da eksik gerçekleştiği anlaşılmıştır.
İçme suyu kaçak kayıp oranı 2024 yılı hedefi yüzde 20 olarak belirlenmişken gerçekleşmenin yüzde 24,7 olduğu; performans göstergelerinde hesap hataları, tutarsızlıklar ve eksikler tespit edilmiştir. Bu tür raporlarda daha özenli olunması gerekmektedir.
Şehir merkezinde yağmur sularını çekmek için yapılan logarlar hem genişletilmeli hem temizlenmelidir. 1958 yılında açılan ve şehrin iki yakasından geçen sulama kanalları olmasa idi, bu şehrin gerek yağmur gerekse bir takım atık suları nereye akacaktı? Bu kanallara neden Porsuk Nehri’ne baktığınız gibi bakmıyorsunuz?
Kurum gelirlerini artırıcı, giderlerini azaltıcı projeler geliştirmeli, belediyeleri fonlamaktan vazgeçerek kendi borçlarını ödemeli ve bu şehrin su ve kanalizasyon sorunlarıyla ilgili olarak dertlenmelidir. Yüksek yerleşim alanları atık sulardan çok dertli. Şehrin pek çok alanı her yağmurda çaresizce evimi iş yerimi su basmasın diye dua ediyor.
Şebeke hatları yenilenmeli, kanalizasyon sistemleri mevcut durumu taşır hale getirilmelidir. Maliyeti azaltarak daha kaliteli içilebilir suyu şebekeye vermek için arıtma tesislerinin yenilenmesi önem arz etmektedir.
Kurum hizmetlerinin uzun vadede sürdürülebilirliği konusunda risk olduğu, ancak bu risklere karşı gerekli duyarlılığın gösterilmediği net olarak ortadadır.
Kurumsal kabiliyet ve kapasitenin değerlendirilmesinde ekipman yaşlılığı, kırsal bölgelerde altyapı yenileme ihtiyacı, donanım ve veri tabanı eskiliğinden kaynaklı sistem sorunları, abone yönetim sisteminin güncellenme ihtiyacı, hizmet binalarının yetersizliği, birleşik hat sistemlerinin bazı bölgelerde hâlâ devam ediyor olması, master planın tamamlanmamış olması gibi zayıflıklar göze çarpmaktadır.
Tüm bunları okuyunca “ESKİ yıllarca kimler, nasıl yönetmiş?” sorusunu sormak gerekiyor.
Evet, su gelecek nesillerden emanettir. Çok ama çok iyi yönetilmelidir.
Diğer yandan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7. maddesinin r bendi gereğince içme ve kullanma suyu temini için gerekli baraj, regülatör, iletim hattı gibi tüm tesisleri yapmak, yaptırmak ve işletmek Büyükşehir Belediyesinin sorumluluğundadır. DSİ tarafından planlama çalışmaları yapılsa da, Büyükşehir Belediyesi’nin bu konuda görev ve sorumluluğu devam etmektedir.
Bu sebeple, iğneyi önce kendinize, sonra çuvaldızı DSİ’ye batırmanızı bekliyoruz.
Bu gerekçeler ile ESKİ’nin 2024 yılı faaliyet raporuna ret oyu vereceğimizi ifade eder, genel kurula saygılar sunarız.”
