10 Nisan 2025 tarihinde Ankara Ticaret Odası’nda, EkoAvrasya Vakfı, Türk Dünyası Sivil Toplum İşbirliği Derneği ve İpekyolu Kamu Diplomasisi Derneği’nin paydaşlığında gerçekleştirilen “Türk Dünyası Sivil Toplum Çalıştayı”, Türk dünyasının farklı coğrafyalarından akademisyenleri, karar alıcıları ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getirdi.
Çalıştay, Türk devletleri arasında kültürel işbirliğini güçlendirmek, ortak vizyonlar geliştirmek ve sivil toplum ağlarının etkisini artırmak amacıyla düzenlendi. Etkinliğe Türkiye’den ve Türk Cumhuriyetlerinden geniş bir katılım sağlandı.
Çalıştayın açılışında; TÜRKSİT Başkanı Kemal Kurnaz, İpekyolu Kamu Diplomasisi Teşkilatı Başkanı Seyfullah Türksoy, EkoAvrasya Vakfı Başkanı Dr. Hikmet Eren, ATO Başkanı Gürsel Baran, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürü Mustafa İspirgil, Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Aygün Attar ve milletvekilleri Şamil Ayrım, Dr. Tenzile Rüstemhanlı, Prof. Dr. Filiz Kılıç ile Prof. Dr. Kürşad Zorlu önemli değerlendirmelerde bulundu.
Çalıştay kapsamında düzenlenen oturumlarda, Türk Dünyası’ndaki sivil toplum kuruluşlarının yapısal dönüşümleri, kamu diplomasisindeki rolleri ve çok boyutlu işbirliği modelleri tartışıldı.
Prof. Dr. Zülfikar Bayraktar, Prof. Dr. Fırat Purtaş, Prof. Dr. Toğrul İsmayil ve Doç. Dr. Soner Sağlam başkanlığındaki oturumlarda; entegrasyon süreci, diasporadaki Türk topluluklarıyla etkileşim, kültürel mirasın korunması ve dış politikada STK’ların etkisi gibi başlıklar ele alındı.
Çalıştayda değerlendirmelerde bulunan Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve EkoAvrasya Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Zülfikar Bayraktar, “Bir Millet İki Devlet” anlayışının artık “Bir Millet, Çok Devlet” vizyonuyla genişlediğini belirtti. Bayraktar, “Ortak Türk Alfabesi”, “Ortak Müze Kart” ve “Türk Dünyası Ortak Bayrağı” gibi projelerin, kültürel birliğin kurumsallaşması açısından son derece önemli olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Zülfikar Bayraktar çalıştayın önemine dair şu ifadeleri kullandı: “Sivil toplum kuruluşları, modern toplumlarda devlet dışı aktörler olarak demokratik katılımı teşvik eden, toplumsal talepleri dile getiren ve kültürel, sosyal, ekonomik alanlarda faaliyet gösteren yapılardır. Bu bağlamda Türk Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları, yalnızca ulusal değil, aynı zamanda uluslararası bir perspektifle Türk toplulukları arasında etkileşimi artıran, kültürel birliği güçlendiren ve stratejik iş birliklerini destekleyen önemli aktörlerdir. Bu aktörler özellikle ortak tarih, dil, din ve kültür temelinde Türk toplulukları arasında kimlik bilincinin güçlendirilmesini hedefler. Bu bağlamda; ortak kültürel mirasın korunması ve tanıtılması, Türk dilleri ve lehçeleri üzerine çalışmalar yapılması, kültürel etkinlikler, festivaller, sempozyumlar düzenlenmesi gibi faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler, kültürel asimilasyonun önlenmesi ve kültürel sürekliliğin sağlanmasında kritik bir rol oynar. Eğitim ve akademik işbirlikleri eğitim alanındaki faaliyetler, Türk Dünyası’nda bilgi temelli dayanışmanın gelişmesini sağlar.”
Konuşmasının devamında ise Prof. Dr. Zülfikar Bayraktar, sivil toplum kuruluşlarının işlevlerine dönük olarak şu değerlendirmelerde bulundu: “Aynı zamanda sosyo-politik dayanışma ve lobici faaliyetler Türk topluluklarının yaşadığı ülkelerdeki insan hakları ihlalleri, ayrımcılık ve dışlanmaya karşı sivil toplum kuruluşları önemli bir savunucu rolü üstlenir. Diaspora politikaları bağlamında bu kuruluşlar; uluslararası platformlarda Türk toplumlarının sesini duyurur, insan hakları örgütleri ve medya ile iş birliği yapar, kamu diplomasisi faaliyetleri yürütür. Bu yönüyle Türk Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları, yalnızca kültürel değil, aynı zamanda politik temsiliyeti de sağlamaya çalışır. Bir diğer yönüyle ekonomik işbirliği ve girişimcilik destekleri ekonomik entegrasyonun desteklenmesi amacıyla Türk Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları; girişimcilik ve ticaret forumları düzenler, KOBİ’ler arasında iş birliğini destekler, ortak pazar oluşturma süreçlerine katkı sunar. Bu işlev, ekonomik bağların güçlendirilmesi ve bölgesel kalkınmanın eşgüdüm içinde yürütülmesi açısından önemlidir.”
Bu ifadelerle birlikte Prof. Dr. Zülfikar Bayraktar, Türk Dünyası’nda sivil toplum kuruluşlarının sadece kültürel bir yapı değil, aynı zamanda sosyo-politik, ekonomik ve diplomatik düzlemde çok yönlü bir işlevsellik taşıdığına dikkat çekti.
