Yaklaşık bir saat süren görüşme, basına kapalı olarak gerçekleştirildi. Ancak diplomatik kaynaklara göre, iki liderin gündeminde Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik diplomatik çözümler, Suriye’deki askeri ve siyasi gelişmeler, Karadeniz’de güvenlik ve tahıl koridoru süreci, enerji iş birliği ve Türkiye-Rusya ticaret hacminin artırılması gibi konular vardı.
Ukrayna Krizi: Türkiye Diplomatik Çözümde Israrcı
Erdoğan, Ukrayna’daki savaşın son bulması için Türkiye’nin aktif rol oynamaya devam edeceğini vurguladı. Türkiye, 2022’de İstanbul’da gerçekleşen Rusya-Ukrayna barış görüşmelerinin ev sahibi olarak sürece büyük katkı sunmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, diplomatik çözüm yollarının tükenmediğini belirterek Türkiye’nin yeniden arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu Lavrov’a iletti.
Lavrov ise, Moskova’nın mevcut müzakere tekliflerini masada tuttuğunu ancak Batı’nın baskıları nedeniyle sürecin tıkanmaya devam ettiğini savundu. Rusya’nın askeri operasyonlarının devam edeceğini ancak "gerçekçi barış tekliflerine" açık olduklarını dile getirdi.
Tahıl Koridoru ve Karadeniz Güvenliği
Türkiye'nin, Karadeniz tahıl koridorunun yeniden canlandırılması için yoğun diplomasi yürüttüğü biliniyor. Geçtiğimiz yıl Rusya, tahıl anlaşmasını askıya almış ve özellikle Afrika ülkelerine yönelik kendi planlarını devreye sokmuştu.
Görüşmede Erdoğan, Rusya’nın Birleşmiş Milletler destekli tahıl koridoru anlaşmasına dönmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin Karadeniz’deki ticaret ve deniz taşımacılığı güvenliğini sağlamaya yönelik girişimlerini sürdüreceğini belirtti.
Lavrov ise Batı'nın tahıl anlaşması kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmediğini ve Moskova’nın kendi tahıl ve gübre ihracatını artırmaya yönelik yeni mekanizmalar geliştirdiğini ifade etti.
Suriye: Ortak Çıkarlar ve Ayrışan Politikalar
Görüşmenin bir diğer kritik başlığı ise Suriye'deki gelişmelerdi. Türkiye ve Rusya, Suriye’de birbirine karşıt pozisyonlar alsa da, son yıllarda sahada iş birliği içinde hareket ediyor. Ankara, PKK/YPG varlığına karşı daha fazla Rus desteği isterken, Moskova ise Türkiye'nin Şam yönetimiyle doğrudan görüşmelere başlamasını istiyor.
Erdoğan ve Lavrov’un, Astana süreci kapsamında Suriye’deki gelişmeleri ele aldığı belirtilirken, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yeni bir askeri operasyon yapma ihtimalinin de gündeme geldiği iddia edildi.
Lavrov, Rusya’nın Suriye’nin toprak bütünlüğünü desteklemeye devam ettiğini ve Türkiye ile Suriye arasında diplomatik temasların ilerletilmesini istediklerini belirtti.
Enerji İş Birliği: Akkuyu ve Doğal Gaz Merkezi Gündemde
Türkiye ile Rusya arasında son yıllarda büyüyen en önemli alanlardan biri enerji iş birliği. Görüşmede, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin ilerleyişi ve Türkiye’de kurulması planlanan doğalgaz dağıtım merkezi gibi konular ele alındı.
Lavrov, Rusya’nın Türkiye’ye enerji arzında güvenilir bir ortak olmaya devam edeceğini belirtti. Özellikle Rusya’nın Türkiye üzerinden Avrupa’ya gaz satışı yapma planları masaya yatırıldı. Erdoğan ise enerji iş birliğinin artırılmasının iki ülke ekonomisine de olumlu katkı sağlayacağını dile getirdi.
İkili Ticaret: Hedef 100 Milyar Dolar
Türkiye ve Rusya, 2023 yılında 69 milyar dolarlık bir ticaret hacmine ulaşmıştı. Görüşmede, iki liderin bu rakamı 100 milyar dolara çıkarmak için yeni adımlar atma konusunda anlaştıkları bildirildi.
Özellikle turizm, savunma sanayii ve sanayi yatırımları alanında yeni projeler konuşuldu. Lavrov, Türkiye’nin BRICS iş birliği mekanizmalarına daha fazla entegre olmasının Rusya için de önemli olduğunu vurguladı.
Stratejik Ortaklık mı, Çıkar İttifakı mı?
Türkiye ve Rusya, son yıllarda rekabet içinde iş birliği modeliyle ilişkilerini sürdürüyor. İki ülke, Ukrayna, Suriye, Libya, Kafkaslar ve Orta Asya’da zaman zaman karşıt saflarda yer alsa da, enerji, ticaret ve askeri iş birliği alanlarında ortak hareket etmeye devam ediyor.
Ankara ve Moskova arasındaki ilişkiler, Batı ile olan gerilimler çerçevesinde şekillenmeye devam ederken, bu son görüşme ilişkilerin geleceği açısından önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Türkiye’nin hem NATO üyesi olarak Batı ile olan bağlarını koruyup hem de Rusya ile stratejik iş birliğini geliştirmesi, ülkenin çok yönlü dış politika stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Bu görüşme, Türkiye ve Rusya arasındaki yakın iş birliğinin ve süregelen jeopolitik pazarlıkların bir yansıması olarak dikkat çekerken, önümüzdeki dönemde iki ülkenin yeni ortak projelerle ilişkilerini daha da derinleştirebileceğinin sinyalini veriyor.
