Skuamöz Hücreli Karsinom (SHK) Nedir?
Skuamöz hücreli karsinom (SHK), cildin en dış tabakası olan epidermiste bulunan ve yassı, pul şeklindeki hücreler olan skuamöz hücrelerden köken alan bir kanser türüdür.
Cilt kanserinin en yaygın ikinci türü olan SHK, sadece deride değil; ağız içi, dudaklar, yemek borusu, akciğer ve genital bölgeler gibi mukoza zarlarını veya organları döşeyen yassı epitel hücrelerinin bulunduğu hemen hemen her yerde gelişebilir.
Derideki en önemli nedeni uzun süreli ve yoğun ultraviyole (UV) ışınlarına (Güneş veya solaryum) maruz kalmaktır.
Skuamöz Hücreli Karsinom Tehlikeli midir?
Genel olarak, Skuamöz Hücreli Karsinom (SHK):
Erken Teşhis: Erken evrede teşhis edildiğinde ve tedavi edildiğinde prognozu (hastalığın gidişatı) genellikle çok iyidir ve büyük oranda tedavi edilebilir bir cilt kanseri türüdür.
İlerlemiş Durum: Ancak, tedavi edilmediği veya ihmal edildiği durumlarda, kanser yerel olarak büyüyebilir, çevre dokulara zarar verebilir ve lenf düğümleri ile uzak organlara metastaz (yayılım) yapma riski taşır. Bu durumda kanser daha agresif bir seyir izleyebilir ve ölümcül olabilir. Özellikle dudaklarda, mukozalarda veya kronik yara zemininde gelişen tiplerin metastaz riski daha yüksektir.
Skuamöz Hücreli Karsinom Nasıl Tedavi Edilir?
SHK'nın tedavisi, tümörün boyutuna, yerleşim yerine, derinliğine, hastanın genel sağlık durumuna ve kanserin evresine göre belirlenir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
Cerrahi Eksizyon (Cerrahi Çıkarma): En yaygın ve temel tedavi yöntemidir. Tümör, etrafındaki bir miktar sağlıklı dokuyla birlikte çıkarılır.
Mohs Cerrahisi: Özellikle yüz gibi kozmetik açıdan önemli bölgelerde veya yüksek riskli tümörlerde kullanılan özel bir cerrahi tekniktir. Tümör katman katman çıkarılır ve her katman mikroskop altında incelenerek kanserli dokunun tamamen temizlendiğinden emin olunur.
Radyoterapi (Işın Tedavisi): Büyük tümörler, cerrahi uygulanamayan bölgeler veya cerrahi sonrası nüks riskini azaltmak için kullanılabilir.
Kriyoterapi (Dondurarak Tedavi): Erken evre ve küçük lezyonlarda sıvı nitrojen ile tümörün dondurularak yok edilmesi.
Topikal İlaçlar (Lokal Kremler): Erken evre veya kanser öncüsü lezyonlar (Aktinik Keratoz) için uygulanabilir.
Sistemik Tedaviler: İlerlemiş veya metastaz yapmış vakalarda kemoterapi, immünoterapi (bağışıklık tedavisi) veya hedefe yönelik tedaviler kullanılabilir.
Skuamöz Hücreli Karsinom Nerelere Metastaz Yapar?
SHK, tümörün evresine ve tipine bağlı olarak metastaz yapabilir. Yayılım genellikle iki ana yolla gerçekleşir:
Lenfatik Sistem Yoluyla: SHK'nın en sık metastaz yaptığı yerler, tümöre en yakın olan bölgesel lenf düğümleridir. Özellikle tümörün kalın veya kötü diferansiye (az farklılaşmış) olduğu durumlarda lenf düğümü yayılımı riski artar.
Kan Dolaşımı Yoluyla (Uzak Metastaz): Nadir olsa da, ilerlemiş kanser vakalarında kan yoluyla uzak organlara yayılım görülebilir. Uzak metastazın en sık görüldüğü organlar şunlardır:
Akciğerler
Kemikler
Karaciğer
Skuamöz Kelimesinin Anlamı Nedir?
"Skuamöz" (squamous), Latince kökenli bir terim olup, Türkçede genellikle "yassı" veya "pullu" anlamına gelir.
Tıpta ve biyolojide, "skuamöz hücre" terimi, yassı, pul veya levha şeklindeki hücreleri ifade etmek için kullanılır.
Bu hücreler, cildin dış tabakası (epidermis) ve vücudun boşluklarını (ağız, boğaz, akciğer hava yolları vb.) kaplayan mukoza zarlarının çoğunu oluşturur.
Dolayısıyla Skuamöz Hücreli Karsinom, yassı/pul şeklindeki bu hücrelerden köken alan kanser demektir.
