Performative Erkek / Performative Male Ne Demek?
Performatif erkek (Performative Male), özellikle 2020'li yıllarda sosyal medyada (TikTok, X vb.) popülerleşen, modern ve hassas erkeklik özelliklerini (duygusal hassasiyet, feminizm desteği, toplumsal adalet duyarlılığı) samimiyetsiz bir gösteri biçiminde sergileyen erkek arketipini tanımlar.
Bu terim, bir kişinin gerçekte inanmadığı veya benimsemediği, ancak kadınların beğenisini kazanmak, sosyal onay almak veya kendini "iyi erkek" olarak konumlandırmak amacıyla belirli davranışları, giyim tarzlarını veya söylemleri bir performans gibi icra etmesini ifade eder.
Temel Özellikleri:
Gösterişçi Duyarlılık: Feminist veya LGBTQ+ hakları gibi konularda, derin bir inançtan ziyade, sosyal medyada görünür olmak için aktif destek sergilemek.
Duygusallık Performansı: Hassas ve savunmasız görünmek (örneğin, ağlamak veya duygusal zorluklardan bahsetmek) ancak bu duygusal açılımın esas amacının ilgi çekmek veya övgü toplamak olması.
Estetik ve Tarz: Görünüşe ve güncel trendlere aşırı önem vermek; "gündemdeki iyi erkek" imajına uygun giyinmek veya davranmak.
Kısacası, "Performatif Erkek", davranışlarını içten bir inançtan ziyade, dışarıdan gelen onaya ve algılanan toplumsal faydaya (örneğin sevgili bulmaya) endeksleyen, gösteriş meraklısı erkek modelidir.
Performatif Ne Demektir?
Performatif kelimesi, dilbilimsel ve felsefi kökenlere sahip, geniş bir alana yayılan bir kavramdır.
Performatif Ne Demek (Dilbilimsel Köken)
Performatif kavramı, dil felsefecisi John L. Austin tarafından ortaya atılmıştır. TDK'da doğrudan tek bir karşılığı olmamakla birlikte, TDK'daki karşılığı "edimsel" veya "edimsel gerçekleştirici" olarak yorumlanabilir:
Edimsel (Performatif) İfadeler: Bir şeyi söyleyerek aynı anda o eylemi gerçekleştiren sözlerdir. Bu tür ifadeler doğru veya yanlış olarak değerlendirilemez, sadece başarılı veya başarısız olabilirler.
Örnekler: "Sana söz veriyorum," (Söz verme eylemi gerçekleşir), "Savaş ilan ediyorum," (İlan etme eylemi gerçekleşir), "Bu gemiye adını *** koyuyorum." (Ad koyma eylemi gerçekleşir).
Performatif Cinsiyet Nedir?
Performatif cinsiyet (veya Performatif toplumsal cinsiyet), özellikle filozof Judith Butler'ın queer kuramı bağlamında geliştirdiği merkezi bir kavramdır.
Tanımı:
Bu teoriye göre, toplumsal cinsiyet (kadınlık veya erkeklik), doğuştan gelen veya sabit bir "öz" değil, tam aksine, toplumun bize dayattığı normları (giyim, jest, tavır, konuşma şekli) sürekli olarak tekrarlama eylemiyle üretilen ve inşa edilen bir performanslar dizisidir.
Öz Yok, Eylem Var: Cinsiyet, "olduğumuz" bir şey değil, sürekli olarak "yaptığımız" bir şeydir. Bir kişi, toplumun erkeklik veya kadınlık normlarını tekrar tekrar taklit edip sergilediği için zamanla o cinsiyete ait bir kimlik geliştirir.
Normların Tekrarı: Erkeklerin belirli bir şekilde yürümesi, kadınların belirli bir şekilde giyinmesi, bu toplumsal normların bireyler tarafından sürekli yinelenen performatif pratikleridir. Bu tekrarlar, cinsiyetin sanki doğal ve değişmez bir tözmüş gibi algılanmasını sağlar.
Bu felsefi kavram, "Performatif Erkek" teriminin temelini oluştursa da, "Performatif Erkek" kavramı, felsefi nötr performatifliğin aksine, bilinçli olarak sergilenen samimiyetsiz bir gösteri anlamına gelir.
