Cumhurbaşkanlığı kararı, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, 1 Şubat ile 13 Nisan 2025 tarihleri arasında yaşanan zirai don afetinden etkilenen çiftçilere maddi destek sağlanacak. Peki, zirai don ödemeleri ne zaman yapılacak? 2025 zirai don desteği ne zaman yatacak? Zirai don desteği hangi ürünleri kapsıyor, kimler bu ödemelerden yararlanabilecek?
ZİRAİ DON DESTEĞİ HANGİ ÜRÜNLERİ KAPSIYOR?
2025 yılının ilk aylarında Türkiye genelinde 65 ilde meydana gelen zirai don afetinden zarar gören birçok tarımsal ürün destek kapsamına alındı. Desteklenecek ürünler arasında başta meyve ağaçları olmak üzere şu ürünler yer alıyor: Antep fıstığı, armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik, fındık, kayısı, kiraz, limon, mandalina, portakal, şeftali, nektarin, üzüm ve vişne.
Bu ürünlerde meydana gelen don kaynaklı zararın, İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri tarafından tespit edilmesi ve hasar oranının en az yüzde 20 olması durumunda çiftçiler destekten faydalanabilecek. Hasar tespiti, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ve Doğal Afet Tespit Girişi Modülü üzerinden yapılacak. Bu sistemlerde kaydı bulunan üreticiler destek ödemelerinden yararlanabilecek.
ZİRAİ DON DESTEK ÖDEMELERİ NE ZAMAN YAPILACAK?
Zirai don desteği ödemelerinin takvimi, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlendi. Ödemeler, 30 Nisan – 24 Temmuz 2025 tarihleri arasında sisteme kaydedilen hasar verileri esas alınarak hesaplanıyor.
Destek ödemeleri, çiftçilerin hesaplarına T.C. Ziraat Bankası aracılığıyla aktarılacak. Banka, ödenen tutarın yüzde 0,5’i oranında komisyon alacak. Bakanlık yetkililerinden edinilen bilgilere göre, ödemelerin büyük bir kısmının Kasım ayı sonuna kadar tamamlanması planlanıyor. Böylece, don afetinden etkilenen üreticilerin mağduriyetinin en kısa sürede giderilmesi hedefleniyor.
ZİRAİ DON DESTEK ÖDEMELERİNDEN KİMLER YARARLANACAK?
Destek ödemelerinden yararlanabilmek için bazı temel koşullar bulunuyor. Öncelikle çiftçilerin, 13 Nisan 2025 tarihine kadar Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı olması gerekiyor. Ayrıca zarar gören ürünlerin, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından don afetinden etkilendiği tespit edilmiş olmalı.
Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında sigortası bulunan çiftçilere ödemeler daha önce yapılmıştı. Ancak bu destek, sigortasız üreticileri de kapsıyor. ÇKS kaydı bulunan, fakat tarım sigortası bulunmayan üreticilere yaklaşık 23,5 milyar TL tutarında destek sağlanacak. Toplamda ise sigortalı ve sigortasız üreticilere aktarılacak destek miktarının 46,5 milyar TL civarında olması öngörülüyor.
Bu karar, 1 Şubat - 13 Nisan 2025 tarihleri arasında don afetinden zarar gören ve hasar oranı yüzde 20’nin üzerinde olan çiftçileri kapsıyor.
ZİRAİ DON DESTEK ÖDEMELERİ NE KADAR?
Zirai don destek ödemeleri, ürünlerin zarar oranı ve çiftçilerin üretim alanları dikkate alınarak belirleniyor. Ödemeler, çiftçilerin girdi maliyetleri ve hasar oranı temel alınarak hesaplanıyor.
Sigortasız üreticilere yönelik yapılacak ödeme 23,5 milyar TL, toplam destek tutarı ise 46,5 milyar TL olarak açıklandı. Ödemeler, T.C. Ziraat Bankası kanalıyla yapılacak ve banka, destek tutarının %0,5’i oranında komisyon alacak. Bu kapsamda, afet nedeniyle zarar gören üreticilerin kayıplarının kısmen telafi edilmesi amaçlanıyor.
ZİRAİ DON DESTEĞİ NEDİR?
Zirai don destek ödemeleri, don olayları sonucu tarımsal ürünlerinde zarar meydana gelen çiftçilere yapılan maddi yardımlardır. Don, özellikle meyve ve sebze gibi hassas ürünlerde ciddi kayıplara neden olarak üreticilerin gelirlerini olumsuz etkiler.
Devlet, bu tür doğal afetlerin ekonomik etkilerini hafifletmek amacıyla üreticilere destek sağlamaktadır. 2025 yılında yaşanan zirai don afetinin ardından, Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda kapsamlı bir destek programı hayata geçirilmiştir.
