Pandemi döneminden itibaren sayıları hızla artan motorlu kuryeler, kent yaşamının vazgeçilmez bir parçası haline gelirken, ağır bir performans ve puanlama baskısıyla çalışmak zorunda kalıyor. Ülke genelinde sayıları 200 bini aşan kuryeler, platformlar tarafından uygulanan puanlama sistemi nedeniyle ya hız yaparak canlarını riske atıyor ya da kurallara uyduklarında cezalandırılma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor.
Her teslimat sonrası verilen müşteri ve sistem puanları, kuryelerin günlük kazancından sistemde kalıp kalamayacağına kadar birçok kritik unsuru doğrudan etkiliyor. Yavaş kalan kuryelerin puanları düşerken, düşük puan alanlar ise uygulama dışına çıkarılabiliyor. Bu durum, kuryeleri hız yapmaya zorlayan bir çalışma düzeni oluşturuyor.
Trafikte sık sık ‘kural tanımıyorlar’ eleştirilerine maruz kalan motorlu kuryeler, aslında görünmeyen bir performans sistemiyle karşı karşıya. Teslimat sürelerinin kısalığı ve müşteri memnuniyeti beklentisi, kuryelerin trafik kurallarına uymasını fiilen zorlaştırıyor. Kuryeler, kurallara uyduklarında siparişi geç götürmekle, hız yaptıklarında ise hayatlarını tehlikeye atmakla baş başa kalıyor.
Düşük puan, işsiz kalmalarına yol açıyor
Öte yandan teslimat puanları, platformlar arasında dolaşan bir referans sistemine dönüşmüş durumda. Bir uygulamada düşük puan alan kurye, başka bir platforma başvurduğunda da aynı gerekçeyle reddedilebiliyor. Bu durum, geçimini tamamen bu işten sağlayan binlerce kuryenin bir anda işsiz ve borçlu kalmasına neden olabiliyor.
Resmî verilere göre, 2021-2025 yılları arasında Türkiye genelinde 224 motorlu kurye trafik kazalarında hayatını kaybetti. Kuryeler, yaşanan ölümlerin münferit kazalar değil, sistematik bir çalışma düzeninin sonucu olduğunu dile getiriyor. Artan ölümler, motokuryelerin çalışma koşulları ve denetimsiz platform ekonomisi tartışmalarını yeniden gündeme taşıyor.
