Metrik Sistem Öncesi Uzunluk Ölçü Birimleri
Vücut Temelli Ölçüler
Arşın: İnsan kolunun uzunluğuna dayalı ölçü. Osmanlı’da yaygın kullanıldı, yaklaşık 68–75 cm.
Kulaç: İki kol yanlara açıldığında el uçları arasındaki mesafe. Ortalama 1,8 metre.
Karış: Elin başparmak ve serçe parmak arasındaki mesafe. Yaklaşık 20 cm.
Parmak: Parmağın genişliği. Küçük ölçülerde kullanılırdı.
Dirsek / Zira: Dirsekten orta parmak ucuna kadar olan uzunluk.
Ayak ve Batı Kökenli Ölçüler
Ayak (Foot): İnsan ayağı uzunluğuna dayalı. İngiltere’de standartlaştırıldı (30,48 cm).
İnç (Inch): Başparmak genişliği. 2,54 cm olarak kabul edildi.
Yarda (Yard): İngiltere’de kullanılan, yaklaşık 91,44 cm.
Mil (Mile): Roma kökenli, bin adım uzunluğu. Günümüzde 1609 metreye eşit.
Uzaklık Ölçüleri
Fersah: Osmanlı’da kullanılan uzun mesafe ölçüsü. Yaklaşık 5–6 km.
Çarşı Arşını / Mimari Arşın: Osmanlı’da ticaret ve mimaride kullanılan farklı arşın türleri.
Sorunlar ve Metrik Sisteme Geçiş
Bu ölçüler standart değere sahip değildi, bölgeden bölgeye farklılık gösteriyordu.
Ticarette ve bilimde büyük karışıklık yaratıyordu.
Bu nedenle 18. yüzyılın sonlarında Fransa’da metrik sistem geliştirildi ve zamanla tüm dünyada standart hale geldi.
📌 Özetle: Metrik sistem öncesinde uzunluk ölçüleri arşın, kulaç, karış, ayak, inç, yarda, mil, fersah gibi vücut ve günlük yaşam temelli birimlere dayanıyordu. Standartsızlık nedeniyle bilim ve ticarette sorunlar çıkınca metrik sistem kabul edildi.
