Eskişehir Türk Ocakları’nda düzenlenen “II. Dünya Savaşı’nda Türkler” başlıklı konferansta konuşan Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Satan, Türkiye’nin savaşa fiilen katılmamasına rağmen milyonlarca Türk’ün savaşın ortasında kaldığını belirtti. Prof. Dr. Ali Satan, 1939-1945 yılları arasında süren II. Dünya Savaşı’na Türkiye’nin fiili olarak girmediğini hatırlatarak, “Türkiye neredeyse harp bittikten sonra müttefiklerin yanında güya savaşa katıldığını ilan etti. Ancak savaş zaten sona ermişti. Türkiye harbe katılmadı ama Türk milleti harbin tam ortasındaydı” dedi.
Satan, Sovyet ordusunun yaklaşık yüzde 40’ının Türk soylulardan oluştuğunu belirterek, “Yapılan hesaplamalara göre Sovyetler, 6 milyon Türk’ü askere aldı. Özbek, Kırgız, Kazak, Türkmen, Azerbaycan, Kafkasya ve Kırım Türklerinden 4 milyonu savaşta hayatını kaybetti veya kayboldu” ifadelerini kullandı.
Savaşın tek mağdurunun Yahudiler olarak gösterilmesinin tarihsel gerçeği yansıtmadığını vurgulayan Satan, “Sadece Yahudiler değil, bütün milletler bu büyük savaşta acı çekti. Harpte en çok kayıp veren ülke Sovyetler Birliği’ydi, yaklaşık 27 milyon kayıpla. Onu Çin 20 milyon, Almanya 12 milyon, Polonya 6 milyon kayıpla takip etti. Ancak 4,5 milyon Türk soylu da bu savaşta yok oldu” diye konuştu.
Türkiye dışındaki Türklerin bu savaşa kendi rızalarıyla değil, işgal altında oldukları ülkelerin zorlamasıyla katıldığını anlatan Satan, “Sovyetler, Türkleri zorla askere alıp ön cephelere sürdü. Savaşta ölenler şanslıydı çünkü esir düşenler için acı dolu yıllar başladı. Esir kampları adeta ölüm kamplarına dönüştü. Açlık, hastalık ve soğuk, binlerce Türk askerin ölümüne neden oldu” dedi.
Prof. Dr. Satan, savaşın sona ermesinin Türkler için acının bitmesi anlamına gelmediğini de vurguladı: “Müttefikler tarafından Stalin’in talebi üzerine Sovyetlere teslim edilen Türk soylu esirler kurşuna dizildi. Stalin yönetiminin sürgünleri, parçalanmış aileler ve artan baskılar Türk dünyasının acılarını 1990’lara kadar sürdürdü.” Ali Satan, bu konunun Türk dünyasının ortak hafızasında daha fazla yer alması gerektiğini belirterek, “Türk Devletler Teşkilatı bu acıları dünyaya duyurmayı kendisine görev edinmeli. Özellikle sinema ve belgesel yapımlar bu tarihsel gerçekleri anlatmak için desteklenmeli” dedi.
"Bu konferans, gelecek nesillere aktarılacak bir başlangıç olmalıdır”
Toplantının sonunda Eskişehir Türk Ocağı Başkanı Prof. Dr. Nedim Ünal, Prof. Dr. Ali Satan’a “Şükran Beratı” takdim etti. Ünal, “Bu tür çalışmalar, Türk dünyasının milli bilinç ve hissiyatının uyanması için çok kıymetli. Bu konferans, gelecek nesillere aktarılacak bir başlangıç olmalıdır” ifadelerini kullandı.
