Hayat Ağacı ve Akçam Ağacı İnancı
Eski Türk inançlarına göre, Akçam ağacı, hayat ağacı olarak kabul edilirdi. Türkler, yeryüzünün tam ortasında bir Akçam ağacının bulunduğuna inanırlardı. Bu ağacın bir ucunda Gök Tanrı Ülgen oturur, diğer ucunda ise dünya yer alırdı. Hayat ağacı inancı, Türk mitolojisinin ve dünya mitolojilerinin önemli bir parçasıdır. Türkler, dünyanın bu ağacın dallarının altında olduğuna, köklerinin dünyanın altına sarıldığına ve gövdesinin de yeryüzünü gökyüzünden ayırdığına inanırlardı.
Her yıl 22 Aralık civarında kutlanan Nardugan Bayramı, eski Türkler için güneşin yeniden doğacağı, karanlığın sona erip gün ışığının galip geleceği bir dönemi simgeliyordu. Nardugan, bir yılbaşı kutlaması olarak kabul edilirdi. Kutlamalarda insanlar evlerini temizler, en güzel kıyafetlerini giyer ve Tanrı Ülgen’e hediyeler sunarlardı. Akçam ağacının süslenmesi, bu bayramın vazgeçilmez bir parçasıydı. İnsanlar, Akçam ağacının dallarına hayat ağacı motifleri işledikleri bantlar bağlar, dileklerde bulunurlardı. Akçam ağacına sunulan bu hediyeler, Türklerin doğayla uyumlu yaşam anlayışını ve doğayı kutsallıkla ilişkilendirme geleneğini yansıtır.
Bugün bile, eski Türk inançlarında olduğu gibi, insanlar dileklerini akçam ağacına asarak, Tanrı’ya dualar ederler. Bu gelenek, günümüzde ermiş, evliya, yatır mezarlarının çevresindeki ağaçlara dilekler bağlamak suretiyle yaşatılmaktadır.
Türklerin Güneş ve Ay Kültü
Eski Türkler, doğayla uyumlu yaşam biçimlerini kutlamak için Nardugan'da çeşitli ritüeller gerçekleştirirlerdi. Ay ve güneş kültü, Şamanizm inançlarında önemli bir yer tutuyordu. Güneş, karanlıkla savaşarak huzur ve ışık getiren, ay ise yenilenme ve verimlilik sembolüydü. Bu kutlamalar, doğanın döngüsüyle uyum içinde olmanın ve güneşin yeniden doğuşuyla yeni bir yılın başlangıcını kutlamanın bir aracıydı.
Nardugan Bayramı, farklı Türk topluluklarında farklı adlarla anılmaktadır. Örneğin, Tatarlar bu bayrama Koyaş Tuğa (Güneş Doğan) derken, Başkurtlar Nardugan, Çuvaşlar ise Nartavan olarak isimlendirmişlerdir. Bu farklı isimlendirmeler, Türklerin göçebe yaşamlarından ve farklı coğrafyalarda etkileşimde bulundukları halklardan kaynaklanmaktadır.
Günümüzde Nardugan Bayramı
Günümüzde Nardugan Bayramı'nın gelenekleri, özellikle Orta Asya ve Anadolu'nun bazı köylerinde hala yaşatılmaktadır. Bu bayram, Türklerin doğayla olan derin bağlarını, kültürel miraslarını ve inançlarını yansıtan önemli bir kutlama olarak varlığını sürdürmektedir. Güneşin doğuşu, yeniden doğuş ve yenilenme inançlarını simgeleyen Nardugan, her yıl olduğu gibi bu yıl da umut, yenilik ve huzur dilekleriyle kutlanacak.
