Eskişehir Barosu Engelli Hakları Komisyonu Başkanı Ayten Balaban, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında yaptığı açıklamada, Türkiye’de engelli bireylerin haklarında ciddi bir gerileme yaşandığını söyledi. Balaban, erişilebilirlikten emeklilik şartlarına, eğitimden ulaşım ve sağlık hakkına kadar pek çok alanda kazanılmış hakların geri alındığını belirterek, “Bugün engelli haklarında ilerlemeden değil, açık bir geri gidişten söz ediyoruz” dedi.
Balaban, özellikle 9 Ocak 2025 tarihli kanun değişikliğini hatırlatarak, engelli vatandaşların erken emeklilik imkanının 15 ila 18 yıla kadar geciktirildiğini ve bu düzenlemenin angarya yasağının ihlali niteliğinde olduğunu ifade etti. Anayasa Mahkemesi ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu kararlarına rağmen erişilebilirlik şartlarının hâlâ sağlanmadığını belirten Balaban, geçtiğimiz hafta Eskişehir’de ikinci kattaki sınıfa annesinin sırtında taşınmak zorunda kalan 7 yaşındaki engelli öğrenciyi örnek göstererek, “Bu tablo yetkililerin en büyük ayıbıdır” dedi.
Ulaşım ve sağlık alanında yaşanan sorunlara da dikkat çeken Balaban, toplu taşımanın engelli bireyler için neredeyse kullanılamaz durumda olduğunu, ÖTV muafiyetinin zorlaştırılması ve araç değişim süresinin 10 yıla çıkarılmasının ulaşım hakkını fiilen ortadan kaldırdığını söyledi. Medikal ürünlerin döviz kuruna bağlı maliyetlerinin altından kalkamayan engelli bireylerin temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlandığını vurgulayan Balaban, verilen bakım maaşlarının gereksinimleri karşılamaktan uzak olduğunu dile getirdi.
Eğitim kurumlarında ve bakım evlerinde yaşanan kötü muamele iddialarının arttığını ifade eden Balaban, komisyon olarak bu dosyaları takip ettiklerini ancak mahkemelerden kamu vicdanını rahatlatacak kararların çıkmadığını belirtti. Engellilerin karşı karşıya kaldığı sorunların çoğunun fiziksel engellerden değil, duyarsız kurumlar ve kapsayıcı olmayan politikalardan kaynaklandığını söyleyen Balaban, birçok işyerinin yalnızca yasal zorunluluk nedeniyle engelli kontenjanı açtığını, gerçek bir fırsat eşitliği sunulmadığını kaydetti.
Balaban, 3 Aralık’ın bir kutlama günü değil, engelli haklarının gözden geçirilmesi ve yetkililerin göreve çağrılması gereken bir gün olduğunu vurgulayarak, “Engelli bireyler kırmızı çizgimizdir” dedi. Komisyon olarak engelliler aleyhine yapılan düzenlemelerin geri çekilmesini, kamu kurumlarının erişilebilirlik şartlarını tamamlamasını, özel sektörün denetlenmesini ve eğitim, sağlık, spor, ulaşım ile çalışma haklarının eksiksiz uygulanmasını talep ettiklerini açıkladı.
