TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Dağtekin, 11-13 Nisan tarihlerinde yaşanan zirai don olayına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Dağtekin, don olayının her yıl yaşandığını ancak bu yılki zararın çok daha farklı ve büyük boyutlarda olduğunu belirtti.
Dağtekin, geçmiş yıllarda eksi 11 dereceye kadar sıcaklıklarla karşılaştıklarını ancak hissedilen sıcaklığın daha yüksek olması nedeniyle ciddi zararların önüne geçilebildiğini ifade etti. Bu yıl ise ölçülen değerin düşük olmasının yanı sıra hissedilen sıcaklığın da çok daha alt seviyelere indiğini söyledi.
“Önceki donlarla bu yıl yaşanan donu ayırt etmemizi sağlayan bir fark var. Daha önce de pek çok kez don yaşadık. Ben şahsen yaklaşık 15 yıllık bir meslek hayatına sahibim ve her yıl donla mücadele ederiz. Ne olur? Gece saat 3’te, 3’ten sonra sabaha karşı donla mücadele ederiz. Eksi 11 dereceyi bile gördük ama böyle ciddi zararlar yaşamadık. Neden yaşamadık? Çünkü normal termometrenin gösterdiği sıcaklık eksi 10 derece bile olsa, hissedilen sıcaklık daha farklıydı. Ve bu farkı birebir kendim yaşadım.
İnsanların ve çiftçilerimizin bu sene zarar görmesinin en can alıcı noktası aslında buydu. Biz dört gün boyunca, ayın 9’undan itibaren sahadaydık. Ancak sahada hissedilen sıcaklık ölçülen değerden daha yüksekti. Kesinlikle daha yüksekti.”
Meyvecilik sektöründe neredeyse tüm bahçelerin büyük oranda zarar gördüğünü vurgulayan Dağtekin, “Bizim kendi alanlarımızda ve meslektaşlarımızla yaptığımız görüşmelerde, her elma bahçesinin ne kadar zarar gördüğünü sorduğumuzda, çoğunda yüzde yüz zarar olduğunu öğrendik” dedi.
“Yani meyveyi geçtik, ağacın üzerindeki yaprak bile kalmamış. Sadece ağacın gövdesi duruyor. Bu durumla ilgili, şu an için değilse bile ileride mutlaka acil bir durum planı yapılması gerekiyor. Üniversitelerle görüşülmeli, devletin bu konuya el atması gerekiyor. Üreticiler için yeniden bazı şeylerin değerlendirilmesi şart.
Aksi halde hem çiftçinin zararı hem de ülke ekonomisine etkisi düşünüldüğünde, bu yılki zarar gerçekten çok büyük boyutlarda. ‘Devletten beklentiniz nedir’ diye sorulursa, doğrudan ‘şunu istiyoruz’ demek çok doğru değil. Bu mesele sadece bir ya da iki çiftçinin değil, tüm ülkenin meselesidir. Bu yüzden üniversitelerle, il tarım müdürlükleriyle, bakanlıkla birlikte oturulup konuşulmalı.”
Zirai donun şiddetine ilişkin olarak, sabah 05.30 sularında -8 ile -9 derece arasında sıcaklık ölçtüklerini belirten Dağtekin, hissedilen sıcaklığın ise eksi 10 dereceye kadar düştüğünü ifade etti. Bu koşullarda “spring” sistemiyle su püskürterek yüzeyde buz tutma yöntemi uyguladıklarını ancak bunun da yeterli olmadığını söyledi.
Dağtekin, tek yıllık bitkilerde yeniden ekimle çözüm üretilebileceğini ancak çok yıllık meyve ağaçlarında bu yılın yanı sıra 2026 rekoltesinin de etkileneceğini vurguladı.
“Tarımın ve özellikle meyveciliğin geleceği ciddi tehdit altındadır. Bu sebeple ilgili kurum ve kuruluşlardan, bir an önce hasar tespit çalışmalarını tamamlayarak çiftçimizin mağduriyetinin giderilmesini talep ediyoruz.”
