Türkiye’nin ilk kadın Sümeroloğu, duayen tarihçi ve arkeolog Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayata veda etti. Kaynak Yayınları, Çığ'ın vefatını "Son Sümer Kraliçesi, değerli yazarımız Muazzez İlmiye Çığ'ı kaybettik" ifadeleriyle duyurdu.
1914 yılında doğan Muazzez İlmiye Çığ, Sümeroloji alanında dünya çapında tanınan bilimsel çalışmalara imza attı. 1940 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden mezun olduktan sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne bağlı Eski Şark Eserleri Müzesi’nde uzman olarak görev aldı. ‘Çivi Yazılı Belgeler Arşivi’ üzerinde yaptığı çalışmalar, tarihin en eski uygarlıklarından Sümerler üzerine önemli bilgilerin gün yüzüne çıkmasını sağladı. Çığ, araştırmaları ve eserleriyle birçok ödül kazanmış ve insanlık tarihine yaptığı katkılarla tanınmıştır. Özellikle Sümer tabletleri ve yazıtları üzerindeki çalışmaları, onun bilim dünyasında "Son Sümer Kraliçesi" olarak anılmasına vesile olmuştur.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ KİMDİR?
Muazzez İlmiye Çığ, 20 Haziran 1914 tarihinde Bursa’da dünyaya geldi. Ailesi köken olarak Kırımlı göçmenlerden olup babası Kırım’dan Amasya, Merzifon’a, annesi ise Kırım’dan Bursa’ya göçmüştür. İlkokula Çorum’da başladı. Daha sonra ailesiyle birlikte Bursa’ya taşındılar. Bursa’da özel bir okul olan Bizim Mektep’te Fransızca ve keman dersleri aldı. 1926’da sınavla Bursa Kız Muallim Mektebi’ne girdi. 1931 yılında mezun oldu ve babasının da öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir’e tayin oldu.
Muazzez İlmiye Çığ, 15 Şubat 1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümüne kaydoldu. Nazi Almanya’sından Türkiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesi’nde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Güterbock’dan Hitit Dili ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger’den Sümer ve Akad Dilleri ve Mezopotamya kültürü derslerini aldı. 1940 yılında Ankara Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi Çivi Yazılı Belgeler Arşivine uzman olarak atandı. Aynı yıl Kemal Çığ ile evlendi. Müzede çalıştığı 31 yıl boyunca meslektaşı Hatice Kızılay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırdı, 74 bin tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturdu, 3 bin tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımladı.
Bu alanda yurt içi ve yurt dışı bir çok etkinlikte görev yaptı. Arkeoloji alanında 1972 yılında emekliye ayrıldı. Emekli olduktan sonra yurt dışında yaşamaya başlayan Muazzez İlmiye Çiğ Philadelphia Üniversitesi Müzesi Tabletler Bölümü Başkanı Prof. Kramer ile yaptıkları araştırmalar ve çalışmalar sonucunda Sümer Edebiyatına yeni konular kazandırarak eksik bilgileri topladı. Tarih Sümer ile Başlar eserini Türkçeye çevirerek kazandıran Çiğ eserin ilgi görmesinden sonra çocuklar için Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk isimli kitabını yazdı. İlerlemiş yaşına rağmen yazmaya devam etti. 2000 senesinde çalışmaları nedeni ile İstanbul Üniversitesi kendisine Fahri doktora unvanını verdi. 2007 yılında kaleme aldığı Vatandaşlık tepkilerim kitabı ile Halkı Kin ve düşmanlığa tahrik etmek suçlaması ile yargılandı ve aklandı. Bu kitap Galatasaray Rotary Kulübü tarafından İngilizceye çevrildi Avrupa ve Amerika kütüphanelerine dağıtıldı.
